Vaccinatie tegen RS-virus tijdens zwangerschap

Hoe zit dat?

Je hebt er vast over gehoord in het nieuws: het RS-virus. Een virus waardoor nu nog veel jonge baby’s heel ziek worden vanwege een ernstige luchtweginfectie en zelfs in het ziekenhuis belanden. Het virus komt vooral in de wintermaanden voor. Een injectie met antistoffen (nirsevimab) hiertegen voor baby’s is recent goedgekeurd. Ook is er een vaccinatie tegen het RS-virus dat al tijdens de zwangerschap gegeven kan worden aan de moeder. Hoe dat zit, vertellen we je hier.

1 op de 56 gezonde baby’s in het ziekenhuis door het RS-virus

Ongeveer 44% van de baby’s krijgen het RS-virus in het eerste jaar. De meeste kinderen met het RS-virus zijn na 3-7 dagen weer beter. Op tweejarige leeftijd zijn de meeste kinderen al eens met het RS-virus besmet geweest en hebben antistoffen. Je kunt meerdere keren besmet raken met het RS-virus. De meesten kinderen worden vooral verkouden en gaan hoesten, maar baby’s kunnen er heel erg ziek van worden. Net zoals te vroeg geboren kinderen, kinderen met aangeboren hartafwijkingen of met het syndroom van Down. Zij kunnen benauwd worden door een ontsteking van de kleine luchtwegen (bronchiolitis) of een longontsteking krijgen. Toch zien we ook gezonde baby’s ernstig ziek worden van het RS-virus: ongeveer 1 op de 56 kinderen wordt zo ernstig ziek van het RS-virus, dat een opname in het ziekenhuis nodig is. Jaarlijks komen hierdoor 150 tot 200 baby’s op de intensive care terecht waar ze beademd moeten worden. Dit virus is wereldwijd de tweede doodsoorzaak bij zuigelingen. In Nederland gebeurt het overigens zelden dat een baby aan het RS-virus overlijdt.

80% van de ziekenhuis opnamens vindt plaats bij kinderen onder de 6 maanden.

Ernstige benauwdheid

Een besmetting met het RS-virus kan tot ernstige luchtweginfecties leiden met hoesten, neusverkoudheid en benauwdheid. RS, het Respiratoir Syncytieel-virus, veroorzaakt veel slijm in de luchtwegen. Kleine baby’s zijn nog niet sterk genoeg om dat weg te hoesten en hun luchtwegen zijn nog erg nauw. Een beetje slijm veroorzaakt daardoor al veel benauwdheid. Vandaar dat het algemene en dringende advies aan ouders van jonge baby’s altijd is om bij verkoudheidsklachten van hun kindje, direct naar de huisarts te gaan.

Injectie voor baby’s tegen RS-virus, RSV-immunisatie

Aan het begin van 2024 heeft de Gezondheidsraad het advies gegeven om kinderen onder de leeftijd van 1 jaar, binnen 2 weken na de geboorte te injecteren met antistoffen tegen het RS-virus (nirsevimab) als zij in de periode november tot maart geboren worden. Dit is een vorm van passieve immunisatie. In tegenstelling tot vaccinaties (waarbij je zelf antistoffen aan gaat maken), krijgt de baby in dit geval direct antistoffen toegediend. Deze injectie, werkt vrij kort, zo’n 5 maanden. En omdat het virus vooral in de herfst en winter actief is, heeft het niet veel zin om baby’s die buiten die periode geboren worden, zo snel te vaccineren. Om te zorgen dat de lente- en zomerbaby’s in de herfst en winter ook beter beschermd zijn tegen het RS-virus, is het advies om hen vlak voor het RS-seizoen te vaccineren, dat zal dan in oktober zijn.

Het streven is om de prik tegen RS-virus (RSV(Respiratoir Syncytieel Virus)-prik) vanaf het najaar van 2025 via het Rijksvaccinatieprogramma aan alle kinderen in hun eerste levensjaar aan te bieden.

RS-vaccin voor zwangere vrouwen

Een andere mogelijkheid om de baby te beschermen tegen RSV is het toedienen van een vaccin (Abrysvo) aan zwangere vrouwen. Dit vaccin moet tussen de 24 en 36 weken zwangerschap gegeven worden met de voorkeur om deze rond 30 weken zwangerschap te zetten. Dit vaccin werkt net zoals de 22-weken prik (kinkhoest vaccinatie): de zwangere krijgt kleine deeltjes van het eiwit van het RS-virus toegediend waarop zij antistoffen maakt tegen RSV. De baby ontvangt die antistoffen via de placenta en is daardoor al vanaf de geboorte beschermd tegen het virus. Na ongeveer 2 weken na de vaccinatie is de baby beschermd.

Wordt de baby te vroeg geboren, voor 32 weken, dan is de bescherming van het vaccin via de moeder mogelijk niet voldoende. Er is dan namelijk te weinig tijd geweest om voldoende antistoffen via de placenta over te brengen naar de baby. Een extra vaccin voor de baby zelf is dan alsnog noodzakelijk. Om die reden geeft de Gezondheidsraad de voorkeur aan het vaccineren van baby’s tegen het RS-virus boven het vaccineren van zwangeren.

Effect immunisatie aan baby’s en de vaccinatie RSV aan zwangeren

De RSV-immunisatie voor de baby en/of de vaccinatie tegen RSV voor zwangere vrouwen zullen naar verwachting veel ziekenhuisopnames voorkomen. Onderzoek laat zien dat het toedienen van antistoffen tegen het RS-virus aan baby’s, geen tot nauwelijks risico’s met zich meebrengt. Het zorgt hooguit voor roodheid of gevoeligheid op de plek waar de prik is gezet en in sommige gevallen tot wat koorts. Het wordt in ziekenhuizen al gegeven aan heel kwetsbare baby’s om ze tegen dit virus te beschermen en daar worden nauwelijks bijwerkingen gezien.

Bij de RSV vaccinatie aan zwangeren werden de volgende bijwerkingen gemeld: vaccinatieplaatspijn (41%), hoofdpijn (31%) en spierpijn (27%). Er zijn geen bijwerkingen gevonden bij baby’s, waarvan de moeder in de zwangerschap gevaccineerd is.

Nog niet in rijksvaccinatieprogramma, wel budget vrijgemaakt

Op dit moment is er enkel het advies van de Gezondheidsraad om baby’s tegen het RS-virus te injecteren of om ze te beschermen via een vaccinatie tijdens de zwangerschap. De injectie voor zowel baby’s als de vaccinatie voor zwangeren zijn daarvoor goedgekeurd. Tot nu toe zijn deze opties nog niet opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma maar het kabinet heeft hier wel geld voor vrijgemaakt. Het RIVM onderzoekt nu vanaf wanneer de vaccinaties gegeven kunnen worden en door wie.

Waar kun je je als zwangere laten vaccineren tegen het RS-virus?

Dit is mogelijk bij de meeste huisartsen en de meeste GGD’s. Zij kunnen zelf de vaccinatie bestellen bij de farmaceut en deze vervolgens bij je plaatsen.

Daarnaast kun je voor het RS-vaccin een afspraak maken bij de Stadskliniek.

De Stadskliniek is een privékliniek die zich richt op preventieve zorg, waaronder reizigersvaccinaties en seksuele gezondheid. Ze hebben klinieken in 8 steden met als doel de preventieve zorg laagdrempeliger te maken. In samenwerking met de Verloskundigen Amsterdam Zuid bieden wij de de maternale RS vaccinatie aan voor zwangeren. De klinieken in Amsterdam en Amstelveen staan voor jou klaar op de volgende adressen:

Westeinde 4
1017 ZN Amsterdam
(Tegenover de Nationale bank)

Handelsweg 59 bg
1181 ZA Amstelveen

Een afspraak maken kan telefonisch via 085 065 7672 of via de afspraakmodule op hun website: https://stadskliniek-vaccinaties.nl/rs-virus-vaccinatie/

Kosten voor het RS-virus vaccin

Aangezien er op dit moment nog geen budget is vanuit de overheid voor dit vaccin, moet je er helaas nog zelf voor betalen. Het vaccin zelf kost zo ongeveer €230,- euro. Daarnaast worden er kosten in rekening gebracht voor het consult en het plaatsen van het vaccin, dit komt uit op ongeveer 50,- euro. De hoogte van dit bedrag kan de huisarts, de GGD of de Stadskliniek zelf bepalen.

Meer weten? Vraag het je verloskundige!

Wil je meer weten over het RS-vaccin, voor jou tijdens je zwangerschap of voor je baby? Je kunt ook daarvoor bij ons terecht op de verloskundigenpraktijk. We houden je op de hoogte van de actuele ontwikkelingen en geven je antwoord op al jouw vragen.
Zie ook de RIVM website met up to date informatie: www.rivm.nl/rs-virus